در ساختمان باز است. راهرو را تا انتها می‌روم. از راه‌پله به پاگرد اول می‌رسم. روی دیوار، تابلوی تحسین رهبر و اهدای کتاب به کتابخانه مسجد نصب شده. فِلِش بزرگی به راه پله دیگری راهنمایی‌ام می‌کند، در پاگرد دوم از چند پله به مخزن کتابخانه و سالن مطالعه کتابخانه مسجد ابوذر می‌رسم.

_ کتابخونه قبل از این طبقه پایین بود از پنج سال پیش که حوزه علمیه ساخته شد، کتابخونه به این طبقه منتقل شد. برای مسن‌تر‌ها بالا اومدن از پله‌ها سخته… برای همین بعضی وقت‌ها خودمون براشون کتاب می‌بریم. از وقتی اومدیم این طبقه رفت‌و‌‌آمد هم کم شده…

این‌ها را طیبه صادقی، کتابدار کتابخانه مسجد ابوذر تهران می‌گوید؛ کتابداری که با همکارش ۱۸ سال است در این کتابخانه مشغول است.

لیلا محمدی، کتابدار دیگر کتابخانه ادامه می‌دهد؛
_ کتابخونه ۲۰ هزار جلد کتاب داره؛ مذهبی، علمی، رمان، کتاب‌های تخصصی طلبه‌ها و دانشجویان. ۱۱۰۰ نفر عضو داریم. دانش‌آموز، دانشجو‌، طلبه‌، استاد دانشگاه، بازنشسته‌ و خانه‌دار بیشترین مخاطبان کتابخونه‌اند. دو ماه دی و خرداد کتابخونه شلوغ‌تره.

به‌گفته کتابدار‌ها اعضا می‌توانند از ساعت ۹ تا ۴ بعد‌ازظهر و بسبجیان و دانشجویان و طلبه‌ها تا ۱۲ شب از کتابخانه استفاده کنند. کمبود فضای کتابخانه، گلایه خانم صادقی است.

_ کتاب‌‌‌های کودک کتابخونه رو به مهد‌کودک‌‌ها اهدا کردیم؛ چون فضا کم داشتیم؛ اما یک قفسه با ۱۰۰ جلد کتاب برای بچه‌ها کنار گذاشتیم؛ قرار شده این بخش دوباره احیا بشه. حیفه بچه‌ها دست خالی برگردند.

کنار کُبری قهرمان‌نژاد، طلبه سطح سه حوزه علمیه می‌نشینم تا کمی درباره کتابخانه صحبت کنیم.
ـ هشت ساله عضو کتابخانه مسجدم.

پیشه‌اش معلمی است، نهج‌البلاغه و تفسیر قرآن درس می‌دهد. ادامه می‌دهد:
 _ سنگر مسجد باید مخاطب کودک و نوجوان رو دریابه تا فرد، انقلابی و کتابخون تربیت بشه اما هنوز وارد خاکریز کودک و نوجوان هم نشده… چه اشکالی داره از وقت اقامه نماز ظهر و عصر برای معرفی کتاب استفاده بشه.

پیشنهاد می‌کند، متخصصان برای معرفی کتاب در مسجد هم حضور پیدا کنند؛ کلام امام خمینی(ره) «مسجد هم مدرسه است، هم دانشگاه، هم محل تفکر و تامل و هم مرکز تصفیه روح» برایم یادآوری می‌شود.

صبر می‌کنم پیرمرد از آخرین راه‌پله کتابخانه بالا بیاید، نفس تازه می‌کند، بعد از سلام و علیک می‌نشینیم تا درباره تاریخ مسجد ابوذر، معماری قبلی مسجد که به مسجد لرزاده میدان خراسان شبیه بود صحبت کنیم.

سید‌حسین موسوی، عکاس بازنشسته‌ از ۳۰ سال پیش، عضو هیئت امنای مسجد است. از ۲۰ شهریور سال ۱۳۵۷ شروع می‌کند؛ وقتی مغازه و لابراتور عکاسی‌اش، پاتوق اتنشار شب‌نامه‌ها بود و بعد از شناسایی عکاسی‌، ساواک دستگیرش می‌کند. به خاطر دارد، سال ۵۶ حاج آقا مطلبی، امام جماعت را به خاطر برگزاری مراسم ختم حاج آقا مصطفی خمینی در مسجد ابوذر تهران دستگیر می‌کنند، یک‌سال مسجد تعطیل می‌شود.

_ سال ۱۳۵۰ اینجا پُر از زمین‌های کشاورزی بود. کم‌کم زمین‌ها را به قطعات مختلف تقسیم کردن؛ ساختمان‌سازی اینجا رونق گرفت و زمین ساخت مسجد هم انتخاب شد.

کتابخانه مسجد ابتدا در نزدیکی در اصلی مسجد با ورود چند‌دَه عنوان کتاب‌‌ تأسیس می‌شود. فضای اولیه مسجد، نصف فضای فعلی بود؛ حیاط هم داشت. تا سال ۵۶ تنها پایگاه فرهنگی در محله‌های اطراف بود و بچه‌‌مذهبی‌ها  از جاده ساوه‌، شهرک ولیعصر، یافت‌آباد و اسلامشهر به همین مسجد می‌آمدند.

ششم تیر‌ماه و ماجرای سوء قصد…
از ماجرای ششم تیرماه سال ۱۳۶۰ می‌گوید. روزی که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان نماینده مجلس شورای اسلامی و امام جماعت تهران به مسجد ابوذر آمدند و مورد سوء‌قصد عوامل گروه فرقان قرار گرفتند.

_ اون روز از یک‌ ساعت قبل با شور و شوق در صف‌های ابتدایی مسجد نشسته بودم. منتظر بودم؛ آقا تشریف بیاوردند. آن زمان آقای خامنه‌ای برای تبیین مسایل روز به مساجد مختلف حاضر می‌شدند؛ جلسه محاکمه بنی‌صدر قرار حضور رهبر رو تغییر داد و قرار دیدار شد، ششم تیر.

روز موعد فرا رسید. آقای خامنه‌ای با یک خودرو بلیزر همراه با یک راننده و  یک همراه تشریف آوردند. خودرو را پارک کردند و سه نفری وارد مسجد شدند. آن موقع اصلا بحث‌های حفاظتی به معنای امروزی محلی از اعراب نداشت و چک کردن و گشتن و این مسائل مطرح نبود.

_ یادم میاد آن زمان مرد جوان بلند قدی، ضبط صوتی کنار تریبون سخنرانی آقا قرار داد و رفت…

نمازظهر به امامت آقای خامنه‌ای اقامه شد. بین دو نماز، آقا برای پاسخ به پرسش نمازگزاران پشت تریبون می‌روند.
اولین سوال این بود: «چرا زن در اسلام نمی‌تواند قاضی شود»

ـ آقا فرمودند، جای این سوال الان نیست، اما چون پرسیده‌ شد، پاسخ می‌دهم. بعد همین که دوسه دقیقه از توضیح ایشان گذشت، بلندگو سوت کشید؛ بعد صدای انفجار همه جا را پُرکرد… در همان زمان، رهبر «از بالای کتف راست و بالای ران سمت راست» مجروح شدند و «استخوان ترقوه‌شان شکست و چند رگ و عصب دست راستشان هم قطع شد.

حجت‌السلام محمد مطلبی، فرزند حاج آقای مطلبی بزرگ و امام جماعت اصلی مسجد ابوذر تهران و مسئول کانون فرهنگی هنری مسجد جامع ابوذر تهران به جمع‌مان اضافه می‌شود و درباره تاثیر حضور رهبر انقلاب بر تداوم نشست‌های گفت‌و‌گو محور با حضور چهره‌های سیاسی می‌گوید و هرسال میزبان وزرا، وکلا، مسئولان و نمایندگان مجلس است.

_ منطقه ۱۷ تهران دارالشهدا است. جنوبی‌ترین و کوچکترین منطقه شهر تهران که ۴ هزار شهید تقدیم انقلاب کرده…

از سال ۵۴ می‌گوید، سالی که پدرشان به‌عنوان امام جماعت مسجد از قم به تهران آمد.

_مسجد جامع ابوذر تهران سال ۵۲ تأسیس شد و سال ۵۴ پدرم از قم به تهران می‌آید و با دیدن فقر فرهنگی در این منطقه، طبقه بالای این مسجد که یک اتاقی شبیه انباری بود، با ۴۰۰ جلد کتاب اهدایی به کتابخانه تبدیل می‌کند. کتابخانه مسجد ابوذر کم‌کم به قلب تپنده فرهنگی مسجد و منطقه تبدیل و  پای آدم‌های بزرگ به این مسجد باز میشه. این کتابخانه متوسط و سالیانه حدود ۱۰۰۰ جلد کتاب اهدایی دریافت می‌کنه.

از شب شعرهای معروف مسجد ابوذر در دوران بعد از انقلاب می‌گوید. شب شعری که پای خیلی از بزرگان فرهنگی را به این مسجد باز کرد. از آمدن دکتر الهی قمشه‌آی تا حمید سبزواری و آیت‌الله خزعلی که سال ۷۵ از کتابخانه بازدید کردند. از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اولین وزیر رفاه دولت سیزدهم، حجت‌‌الله عبدالملکی، و معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران نیز نام می‌برد.

ـ قفسه کتابخانه مسجد ۲۳ سال پیش از طرف ستاد هماهنگی کانون فرهنگی هنری مساجد کشور  اهدا شده اما حالا استحکام و مقاومت لازم را ندارد… متأسفانه مساجد در بخش کتابخوانی و اجرای برنامه‌های فرهنگی حمایت دولتی خاصی ندارند و همه کتاب‌های این مسجد از محل کمک خیران و میهمانان تأمین می‌شود. البته با دولتی کردن مساجد نیز مخالف است.

به گزارش سال ۱۳۹۶ تلویزیون از مسجد جامع ابوذر، و اقدام مقام معظم رهبری در ۱۱۵ جلد کتاب(۴۳ عنوان) به کتابخانه اهدا اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد؛

_ قطعا دولتی کردن کتابخانه‌های مساجد اشتباهه، مساجد پایگاه‌های مردمی هستند. پس کتابخانه‌های مساجد باید مردمی اداره بشه اما دولت می‌تواند در این زمینه کمک حال باشه. «عمران و ابادی ظاهری و معنوی مساجد بر عهده مؤمنین است.» خوبه دولت و وزارت کشور برای ترویج کتابخوانی شهرداری‌ها را موظف کنن، کتابخانه‌های مساجد باید پایگاه اجتماعی و محلی قوی باشه.

با انگیزه و امید صحبت می‌کند و تأکید می‌کند مشکلات باید حل شود.

ـ شهیدان در مساجد پرورش پیدا کردن… اگر موافق تربیت شهدا و بزرگان انقلاب و دفاع مقدس در مساجد هستیم، بهتره برنامه جامع و کاربردی برای کتابخانه‌ها و مساجد داشته باشیم. مسجد باید برای همه اقشار جامعه از خانه‌دار، دانشجو، طلبه تا دانش‌آموز و نوجوان برنامه کاربردی و جذاب داشته باشد اما به نظر می‌رسه هدف‌گذاری‌ها بیشتر معطوف به قشر مذهبیه…